Şayet ilgi ile beklenen zirveye Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz’in katılmayacak olmasının yanında Bahreyn, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de devlet başkanı seviyesinde temsil edilmeyeceklerini açıklamaları, son anda zirveye gölge düşürdü.
Obama’nın zirveden önce de baş başa görüşme yapmayı planladığı Suudi Arabistan Kralı Selman’ın, Yemen’e insani yardımların ulaştırılması çalışmaları ve Kral Selman Yardım Merkezi’nin açılışı dolayısıyla zirveye katılamayacağı belirtilse de medyada KİK ülkelerinin çoğunun zirveye devlet başkanı seviyesinde katılmayacak olmasının arkasında ABD’nin İran’la ilişkilerinden duyulan rahatsızlığın yattığı yorumları yapılıyor.
İdare ise bu değerlendirmelere katılmıyor. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, dün, “Kral Selman’ın seyahat planı değişmeden önce ya da akabinde zirvenin gündemiyle ilgili Suudi ortaklarımız bize herhangi bir kaygı bildirmedi. Seyahat planı değişikliğiyle ABD’ye bir mesaj gönderme girişimi olduğuna yönelik bazı spekülasyonlar var. Şayet öyleyse mesaj ulaşmadı çünkü bizim Suudilerden aldığımız tüm geri dönüşler pozitif ” diye belirtti .
Obama’dan somut takviye beklenmekte
ABD tarafı, zirvede, ABD’nin Körfez müttefikleriyle emniyet ve askeri alanlardaki işbirliğini güçlendirme ve derinleştirmeye yönelik meselelerin ele alınacağını belirtiyor.
Körfez ülkeleri, ABD’nin İran’la nükleer görüşmeleri ve bilhassa da Tahran yönetiminin Ortadoğu’daki artan nüfuzu ve eylemlerinden bir hayli keyifsiz ve kısımda DAEŞ ve benzer radikal grupların etkisi, Suriye krizi, Irak’taki hassas dengeler ve Yemen’deki kaos ortamı da göz önüne alındığında, Camp David’de Obama yönetiminden sözlerin ötesinde somut ve daha resmi formatta takviye ve savunma taahhütleri, askeri alanda daha yüksek düzeyde işbirliği ve emniyet garantileri bekliyorlar.
Körfez ülkelerinin ABD’nin Suriye’de Esed rejimine karşı daha güçlü tavır takınması taleplerini de yinelemesi beklenirken, bu bağlamda muhtemel bir uçuşa yasak bölge oluşturulması konusunun da masaya gelme olasılığı yer alıyor .
ABD’nin bu ülkelere silah satışları, kısımda koordineli füze savunma sistemi kurulması çağrıları, ortak askeri tatbikatların sayısının artırılması, teknoloji, siber emniyet , denizcilik ve sınır güvenliği gibi alanlarda daha çok işbirliğine gidilmesi gibi konuların da özellikle KİK ülkelerince masaya getirilmesine kesin gözüyle bakılıyor.
“Obama’dan Esed’e karşı daha güçlü tavır koymasını isteyeceklerdir”
Uzmanlar da zirvenin Suriye, İran, Irak ve Yemen odaklı olacağı görüşünde.
Oklahoma Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi Direktörü Joshua Landis, zirveye, ABD’nin KİK ülkelerine yardım hususunda daha çok neler yapabileceği hususunun damgasını vuracağı beklentisini dile getirdi.
Bu bağlamda Suriye’nin, mühim gündem maddelerinden biri olarak öne çıkacağını savunan Landis, “Belki bir tür uçuşa yasak bölge konusu ele alınabilir. (KİK ülkeleri) Amerika’dan Esed’e ve İran’ın Suriye’deki etkisine karşı daha güçlü bir tavır ortaya koymasını isteyeceklerdir” diye belirtti .
“Bir çeşit mukabele isteyebilirler”
Landis, “ABD’nin İran’la nükleer müzakerelerde daha temkinli olmasını sağlayabileceklerini düşünmüyorum çünkü ABD’nin bu nükleer mutabakat hususunda ileriye gitmek niyetinde olduğunu , bunun Obamaiçin çok fazla şey ifade ettiğini ve bundan vazgeçmeyeceğini bence artık anladılar. Şunu alabilirler- bir çeşit mukabele- ki bu da itiraf edilebilir; ‘Tamam İran’la nükleer anlaşmayı yapın fakat bize de İran’ı Yemen’ın dışına atmada ve Suriye’de Esed’i zayıflatmada yardım etmelisiniz’ diyebilirler” diye belirtti .
“Silah satışları da gündemde olacak”
İran Amerikan Ulusal Konseyi Başkanı Trita Parsi de zirvede İran, KİK ülkelerinin iç sorunlarını nasıl ele alacağı ve silah satışları ile emniyet taahhütleri olmak üzere üç konunun öne çıkacağını belirtti .
“Üç mühim mesele: Suriye, Irak ve Yemen”
Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi adlı düşünce kuruluşundan Anthony Cordesman da KİK ülkeleri arasında ABD’nin İran’la ilişkileri hakkında çok fazla çok büyük endişeler bulunduğunu ortaya koyarak ” Şayet haritaya baktığınızda, hala süren üç mühim mesele görürsünüz: Suriye, Irak ve Yemen. Bunların tümü gündeme gelecektir” diye belirtti .