Reuters
Bahreyn’den gelen fonlarla geçici olarak Birleşmiş Milletler’in idare ettiği okullarda yaşayan Filistinliler, oraya yerleşmeye başladı. Filistinliler, orada evlenip, çocuk doğuruyor ve çamaşır makinesi ve ocak gibi eşyalar koyuyor.
Bu insanlar, bu yaz 50 gün süren savaşın ardından Gazze Şeridi’nde evsiz kalan 100 bin insandan sadece bazıları.
Ayrıca bu yaz Kahire’de düzenlenen bağışçıların konferansından birinde 5.4 milyar dolarlık yardım vaad edilmiş olsa da, kış yaklaşmış ve yağmurlar bağlamışken, kimse işlerin yakın zamanda değişmesini beklemiyor.
Geçici sığınağı yöneten Birleşmiş Milletler okulunun İngilizce öğretmenlerinden biri olan Eyman Ebu Cessar, “İnsanlar ne zaman, nasıl ve nereye gidebileceklerini soruyor ve bu sorulara cevabımız yok” diyor.
Vaad edilen milyarların yıllar içinde verilmesi bekleniyor ve büyük kısmı da, onlarca sorun çözülene kadar verilmeyecek. Bu sorunların ilki, yardımları dağıtacak ve Hamas’ın eline geçmesini önleyecek bir mekanizmanın oluşturulması.
Gazze’nin yeniden inşasını denetleme sorumluluğu Filistin Otoritesi’ne verildi, ancak Fetih ve Hamas arasındaki görüş ayrılıkları hâlen çözülmedi.
Yeniden inşadan sorumlu olan Filistin Otoritesi yetkilisi Muhammed Ştayyeh, “Bağışçılar, ‘İşin başında biz var mıyız, yok muyuz?’ sorusunu soruyor” dedi.
Ayrıca, söz verilen yardımın insani yardım değil, daha çok enerji istasyonları, bina ve yol gibi altyapı projelerini fonlamayı amaçlıyor.
Filistinli sığınmacıların 1948’ten bu yana yaşadığı yerlerde çöplerin toplanması ve su dağıtması gibi hizmetleri veren Birleşmiş Milletler ajanslarından biri, görevinin, savaştan bu yana genişlediğini ve bunun para sıkıntısına neden olduğunu söyledi.
Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı’nın sözcüsü Adnan Ebu Hasna, “Sonsuza kadar hükümetin görevlerini yerine getiremeyiz” diyerek, Suriye’deki iç savaş ve onun Lübnan’daki etkilerinden ötürü ajansın 60 milyon dolar açığının olduğunu belirtti.
Gazze’nin yeniden inşası, Filistinli iki büyük fraksiyon arasındaki en büyük uzlaşma sınavı. Fetih ve Hamas, bu yılın başlarında teknokratlar tarafından yönetilen bir ulusal birlik hükümetinin kurulması için anlaşmıştı.
On yıldan kısa bir süre önce kriz yaşayan iki fraksiyon arasındaki düşmanlık ise çok azalmadı. Fetih’in sözcüsü, Hamas’ın sınır geçiş kontrolünü, söylediği gibi yeni hükümete devretmediğini söyledi. Sözcü Fayez Ebu Ayta, “Bağışçıların bize şu koşullarda inşaat malzemeleri vereceğine inanmıyorum” dedi.
Hamas lideri Salih Bardawil ise Hamas’un hâlâ sınır geçişlerin çoğunu kontrol ettiğini reddetmedi,ancak Fetih’in Gazze’deki kontrolü idare ettiğini ve Hamas’ın da buna karışmadığını söyledi.
Filistin Otoritesi’nin Gazze’deki binlerce memura bin 200 dolarlık ödemeler yapmasıyla birlik hükümetini güçlendirme çabaları destek buldu. Para, Hamas’ın müttefiki Katar tarafından gönderilmişti, ancak ödemeyi Hamas yerine otoritenin yapmış olması bakımından önemliydi.
Ayrıca çarşamba günü Nobel Barış ödülü alan 17 yaşındaki Pakistanlı Malala Yusufzay de Gazze’deki Birleşmiş Milletler okullarının yeniden inşası için 50 bin dolar vereceğini açıkladı.
Birleşmiş Milletler, Temmuz ve Ağustos’taki savaşta yaklaşık 100 bin evin hasar gördüğünü, on binlerce kişinin sınıflarda, çadırlarda ya da diğer ailelerin yanında kaldığını söylüyor. Ülkenin İsrail’in saldırılar sonucunda hasar alan elektrik santrali çoğu zaman çalışmıyor ve Gazze sokaklarının büyük kısmı karanlıkta kalıyor.
UNRWA’nın idare ettiği, Bahreyn Krallığı Erkek Anaokulu’ndaki sığınak, okuldan çok bir gecekonduyu andırıyor.
Çamaşırlar korkuluklarda asılı. Özel alan yaratmak için battaniyelerle bölümlere ayrılmış sınıflarda yaklaşık 30 kişi kalıyor ve eşyaları paylaşıyorlar.
Sığınağın yöneticisi olan Cessar, çoğu düğünün de orada yapıldığını anlattı. Mecdi El Gayad, yakın zamanda torununu kucağına aldı ve üç gün önce doğan bebek, sığınakta doğan 19. çocuk. El Gayad, ailesinin 17 Temmuz’da, İsrail’in saldırılarının evlerini yok etmesinin ardından kaçtıklarını anlattı.
UNRWA, okulu temizlemek ve gerçek amacına uygun bir şekile sokmak için, ailelere, sığınaktan ayrılmaları hâlinde dört aylık kiralarını ödemeyi teklif etti. Ancak El Gayad, Gazze’de çok az dairenin olduğunu ve ev sahiplerinin altı aylık kirayı peşin istediğini anlatarak, “Benim bir ayın kirasını karşılayacak param yok” dedi.
Kışın yaklaşması, kaldıkları yerin ısıtması olmamasından ötürü El Gayad’ı endişelendiriyor. El Gayad, “Tüm pencere ve kapıları kapayıp ortada toplanacağız” diyor.
Evinden olan Gazzelilerin bazıları ise daire bulamasalar da BM sığınaklarından ayrılma kararı aldı.
Deir El Balah kasabasının dışında İsrail’i gören ve yıkık dökük evlerin arasında çadırlar var. Savaşta zeytin ağaçları yok edilen 34 yaşındaki çiftçi Saleb Ebu Hamam, oğlunu, sığınakta enfeksiyon kapmasının ardından oradan ayrıldıklarını anlatıyor.
Ebu Hamam, ailesinin hiçbir yardım almadığını söyledi. Kızıl Haç’a ait bir araç yakın zamanda bölgeye gelip, yardım sözü verse de, henüz yardım getirmiş değil.
Pencereleri ya da döşemeleri olmadığını söyleyen Ebu Hamam, “Genellikle yağmur için Allah’a şükrederiz ama bu yıl farklı” dedi.
editorturkiye@wsj.com