Cảnh thủy thủ Mỹ bị bắt hôm 12/1 khi xâm phạm lãnh hải Iran

Xin nhắc lại rằng ngày 12/1, hai chiếc tàu nhỏ của hải quân Mỹ trên đường từ Kuwait đến Bahrain đã xâm phạm lãnh hải của Iran và bị bắt giữ. Điều này xảy ra sau khi một trong hai chiếc tàu bị hỏng máy khiến nhóm mất liên lạc với những người điều khiển.

Vụ việc xảy ra ở vùng Vịnh Ba Tư gần Đảo Farsi, nằm ở khoảng giữa bờ biển vùng vịnh của Arập Xê út và phần đất liền của Iran.

Đảo Farsi là nơi có một căn cứ hải quân của Vệ binh Cách mạng Iran, và đó có thể là lý do vì sao những thủy thủ đã nhanh chóng bị câu lưu, theo lời ông Matthew Kroenig, một thành viên cao cấp trong Trung tâm Brent Scowcroft về An ninh Quốc tế của Hội đồng Đại Tây Dương.

“Hầu hết các nước sẽ làm giống như vậy nếu thủy thủ nước ngoài đến gần một căn cứ hải quân” ông Kroenig giải thích.

Ngay sau đó, Iran đã thông tin cho phía Mỹ biết vụ việc, đồng thời khẳng định các quân nhân Mỹ được bảo vệ an toàn và sẽ tiếp tục hành trình sau khi sửa chữa xong máy tàu.

Chưa đầy 24 giờ sau khi bị bắt giữ, hai tàu chiến Mỹ cùng 10 thủy thủ đã được chính quyền Teheran trả tự do. Lầu Năm Góc hôm 13/1 nói rằng nhóm này rời khỏi đảo Farsi trên chính hai chiếc thuyền mà họ bị trôi dạt trước khi bị bắt, rồi sau đó họ được máy bay của Hải quân đưa vào bờ.

Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran trước đó thông báo nhóm thủy thủ được phóng thích sau khi Mỹ xin lỗi Iran về vụ xâm nhập hải phận và đảm bảo sẽ không tái diễn việc này.

Người đứng đầu hải quân Iran, Tướng Ali Fadavi nói: “Chúng tôi kết luận rằng vụ xâm phạm này không phải là một vụ xâm phạm thù địch hay phục vụ cho công tác gián điệp hoặc tương tự như thế. Họ rơi vào khu vực này vì hỏng hệ thống định vị và họ khai nhận rằng họ không hề biết đang ở vị trí sát đảo Farsi của Iran”.

Sự việc xảy ra chưa đầy một tháng sau khi các quan chức Mỹ cáo buộc Iran phóng thử một rocket “khiêu khích cao độ” gần khu vực các tàu Mỹ lưu thông qua eo biển Hormuz.

Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 12/1 không đề cập đến tình hình này trong bài diễn văn thường niên về Tình trạng Liên bang, nhưng ông nhắc tới thỏa thuận hạt nhân đạt được năm ngoái giữa Tehran với các cường quốc phương Tây và nhấn mạnh rằng “thế giới đã tránh được một cuộc chiến”.

Thỏa thuận này dự kiến sẽ được thực thi trong những ngày tới, sau các bước Iran thực hiện để kiềm chế hoạt động hạt nhân. Đổi lại, các chính phủ phương Tây đã đồng ý dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế lâu nay chống lại nước Cộng hòa Hồi giáo Iran.

Theo Lầu Năm Góc, không có dấu hiệu nhóm thủy thủ bị ngược đãi trong thời gian bị Iran giam cầm. Nhóm này gồm 9 đàn ông và 1 phụ nữ

Ngày 13/1, đài truyền hình quốc gia Iran (Irib) công bố những hình ảnh lính Mỹ xin lỗi về việc xâm phạm lạnh hải Iran hôm 12/1. Theo đó, một trong những thủy thủ tự giới thiệu là sĩ quan hải quân Mỹ, nói tiếng Anh: ““Đó là phần lỗi của chúng tôi và chúng tôi xin lỗi vì điều đó”.

“Hệ thống định vị của tàu cho chúng tôi biết là chúng tôi đang đi vào lãnh hải Iran nhưng chúng tôi mắc lỗi. Chúng tôi không cố ý đi vào lãnh hải Iran. Người Iran đã đối xử với chúng tôi rất tốt. Chúng tôi cảm ơn rất nhiều vì sự hiếu khách và giúp đỡ của các bạn”-người này nói thêm.

Tuy nhiên, những hình ảnh do Abas Aslani của hãng thông tấn Tasnim, đưa lên mạng thì cho thấy thủy thủ Mỹ đang bị giữ trong một căn phòng nhỏ. Một bức hình khác cho thấy các thủy thủ đang quỳ gối và giơ tay ra sau lưng.

Kênh truyền hình Fox News của Mỹ cho rằng những hình ảnh này là công cụ tuyên truyền của chính quyền Iran. Thực tế, chỉ ít phút trước khi những hình ảnh và video trên được phát đi, phát ngôn viên Nhà Trắng, Josh Earnest, nói rằng ông không được thông tin về những lời xin lỗi của phía lính Mỹ với chính quyền Iran. Ngược lại trước đó, hãng thông tấn Tasnim của Iran, lại dẫn lời Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif, nói rằng đã liên lạc với đồng nhiệm Mỹ Kerry và yêu cầu phía Mỹ phải xin lỗi về hành động vi phạm lãnh hải.

Sau khi những bức ảnh về lính Mỹ quì gối được phát đi, phát ngôi viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner tuyên bố bộ này sẽ xem xét liệu những thước phim và hình ảnh trên có thực hay không. Ông Mark Toner nói rõ theo Công ước Génève, hình ảnh về tù nhân không được công bố lên truyền thông.

Vì sao Iran bắt giữ hai tàu hải quân Mỹ?

Washington hi vọng Tehran sẽ thả các binh sĩ hải quân Mỹ bị phía Iran bắt giữ ngày 12/1 do tàu của họ đi vào vùng biển của Iran, đại diện Lầu Năm góc cho biết.