Bahreyn, S. Arabistan ve Katar gibi ülkelerde, akaryakıta uzun seneler sonra yüzde 60’ı bulan zamlar yapıldı. Gelirini petrole bağlayan ihracatçı ülkeler ziyan etmeye başlarken, Türkiye gibi enerjide dışa bağımlılar bu durumdan yarar sağlıyor.
ESKİ GÜNLERİ MUMLA ARIYORLAR
Sadece birkaç sene evvel, petrol üreten ülkelerin en küçük açıklamasıyla yükselişe geçen petrol fiyatları, şimdilerde bu ihracatçılara eski günlerini mumla aratıyor. Ham petrolün varil fiyatı, nereden nereye dedirterek, dün 29,6 dolara kadar geriledi. Son 12 senenin en düşük seviyesini gören petrolden, ithalatçı ülkeler kar elde ederken ihracatçılar, zararı telafi etmeye çalışıyor. Sadece Türkiye’de nihai 1,5 sene içinde benzin ve motorinde yüzde 20 civarında bir düşüş meydana geldi.
BAHREYN 33 YIL SONRA İLK KEZ
Küresel iktisat çevreleri, petrol fiyatlarındaki düşüşü merakla takip ederken, olmaz denen şey oldu ve Bahreyn gibi petrol zengini bir memleket, 33 sene sonra ilk defa akaryakıt fiyatlarına zam yaptı. Benzer bir açıklama da Katar’dan geldi. Ülke benzine dün yüzde 35 zam kararı aldı.ıBrent varil fiyatı tarihi dip yapmışken, benzer bir açıklama da Katar’dan geldi. Ülke benzine dün yüzde 35 zam kararı aldı.
S. ARABİSTAN YÜZDE 50 ZAM YAPTI
Suudi Arabistan da akaryakıta yüzde 50 gibi ağırbaşlı bir zam yaparken, kararın ardından ülkedeki sürücüler benzin istasyonlarına akın etti.Başkent Riyad’daki akaryakıt istasyonlarının önünde uzun vasıta kuyrukları oluştu. Daha evvel 0,45 suudi arabistan Riyali (35 kuruş) olan 91 oktan benzin fiyatı, 0,75 riyale (58 kuruş) yükseldi. Suudi Arabistan’ın bütçe açığı, geçen sene 98 milyar dolara yükselerek bir önceki seneye oranla 5 kattan fazla arttı. Ülke yönetimi 224 milyar dolarlık 2016 bütçesinde ise 87 milyar dolarlık bir bütçe açığı öngörüyor.
Ülkenin en mühim gelir kaynağı petrol, ihracatın yüzde 90’ına, yekün ulusal gelirin yüzde 45’ine, bütçe gelirlerinin ise yaklaşık yüzde 80’ine denk düşüyor. Suudi’lerin bu kalemden sağladığı gelirde geçen sene yüzde 23 azalma yaşandı.
380 MİLYAR DOLARLIK DEV PROJELER ERTELENDİ
Düşük petrol fiyatları nedeniyle geleceğe dair yatırımları menfi etkilenen uluslararası enerji şirketleri, bugüne kadar yekün 380 milyar dolar değerindeki projelerini erteleme kararı aldı. Enerji şirketi Wood Mackenzie’nin açıklamasına göre, 2015’te, 7 milyar varile eş kıymet 22 olmamış petrol projesi ertelendi. Toplam 20 milyar varile eş kıymet 46 olmamış petrol projesi de daha evvel askıya alınmıştı. Böylece sayısı 68’e ulaşan ve 27 milyar varil olmamış petrole eş kıymet bu projelerin yekün yatırım tutarı 380 milyar doları buldu.
DÜŞÜŞ REEL SEKTÖRE YANSIMALI
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı İbrahim Çağlar, 2016’da dünya ekonomisini mühim gelişmelerin beklediğini söyledi. Çağlar, “Dünya ticaret hacmi büyüyemiyor ve azalan likidite rekabet ortamını kızıştırıyor. Petrol fiyatları 13 senenin en düşük seviyesine geriledi. 2016’da Amerika Birleşik Devletleri ABD ve Rusya‘da gerçekleşecek seçimlerin yansımalarının olmasını bekliyoruz. Buna karşın bütün jeopolitik ve ekonomik riskleri, fırsata çevirmeye kararlıyız” şeklinde konuştu. Çağlar düşen petrol fiyatlarına ilişkin, “Fiyatlar 30 doların altını gördü. Bu düşüş ticarethanesinden üreticisine kadar belirli oranlarda reel sektöre yansıtılmalı” dedi. Ülkemizde sıkça münakaşa konusu olan akaryakıt fiyatları konusunda uzmanlar, düşüşün küresel piyasaların gerisinde kaldığına işaret ediyor. Nedeni olarak da yüzde 65’lik bir kısmının vergiden oluştuğuna işaret ediyor.
SAKİN NORVEÇ’TE ŞİDDETLİ KRİZ
Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri ABD, 2008 yılında ekonomik krizle boğuştuğu sırada bile ekonomik büyümesini sürdüren Norveç, yaşanan gelişmeler üzerine sanayisinde kriz durumu duyuru etti. Norveç, Petrol İdaresi Genel Müdürü Bente Nyland, “Norveç petrol sanayisi krizde, bunu inkar edemeyiz” derken, fiyatların düşmesiyle beraber petrol şirketlerinde ‘uzun vadeli kıymet yaratma’ kaygısından çok kısa vadeli karlara öncelik verme eğilimi olduğunu belirtti. Öte yandan, Norveç Devlet Petrol Kurumu (Statoil), geçtiğimiz aylarda binlerce kişinin işine nihai vereceğini açıklamıştı. Enerji uzmanları, petrol fiyatlarındaki düşüşün geçici olduğuna dikkat çekse de şu sıralar birçok memleket için ekonomik görünüm pek dahil açıcı görünmüyor.