Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Katar hanedanlarının son yıllarda uluslararası medyada en sık yer aldıkları konu; resim müzayedeleri. “Şeriat” ile yönetilen bu devletler, Batı’nın en pahalı sanat eserlerinin şaşmaz müşterisi. Ressam Burhan Kum, Evrensel Kültür dergisinin Temmuz sayısına yazdığı makalede, bu gerçeğe dikkat çekiyor ve arkasındaki nedeni sorguluyor.
Burhan Kum, “Sanatın ölülerin üzerini örtmek için biçilmiş bir kaftan olduğunu yüzyıllardır biliyoruz. Dünyanın en baskıcı yönetimi bile olsanız bu algıyı Batı sanatına yatırım yaparak kolayca kırabiliyorsunuz. Medeni dünyada saygınlık kazanmanın en garantili yolu öncelikle Batıda üretilen sanata yatırım yapmaktan geçiyor” diyor ve ekliyo: “Şaşırtıcı olan bunu Arap petrol şeyhlerinin de nihayet fark etmiş olmaları değil, bu gerçeği anlamakta neden bu kadar geç kaldıkları.”
BİR YANDA IŞİD BİR YANDA PİCASSO
Batı sanat pazarının yeni müşteri ihtiyacına ve özel müzeciliğin ciddi biçimde artmasına dikkat çeken Burhan Kum, “Koleksiyoncuların artık eser toplamak yerine ellerindeki eserleri para ve çıkar (nüfuz, saygınlık) elde ettikleri bir araç olarak kullanmak istediklerinin” altını çiziyor. Batı sanatının en dikkat çekici eserlerini alan Arap şeyhlerinin bir yandan da IŞİD ve El Kaide gibi “sanat eserlerini yakıp yıkan” örgütlerin finansörü olmaları da ayrı bir ironi. Burhan Kum, Katar emiri Hamad bin Halife es-Sani’nin 2012 yılında Paul Cézanne’ın Kâğıt Oynayanlar resmini çok daha az paraya alabileceği halde 250 milyon dolar gibi ‘fahiş’ bir fiyata satın aldığını hatırlatarak, “Es Sani, bir Cézanne satın alarak yurttaşlığın, bireysel ifadenin, demokrasinin olmadığı toplumuna gerçekliğe farklı açılardan bakabilen çoğulcu bir bakış açısı kazandırdı mı?” diye soruyor.
TEK TEK UĞRAŞMA MÜZE SATIN AL!
Son 10 yılda Basra Körfezi’nin ve buradaki küçük Arap devletlerinin yeni bilgi, kültür ve sanat merkezine dönüşme eğilimine vurgu yapan Burhan Kum, geç kalan şeyhlerin aradaki açığı kapatmak için “tek tek sanat eseri almak yerine doğrudan müze sanıt alma” eğilimine dikkat çekiyor. Paris’in ünlü müzesi Louvre’un 1,6 milyar dolar karşılığında BAE’nin başkenti Abu Dabi’deki Saadiyat adasında şube açması gibi. Aynı adada 2017 yılında da dünyanın en büyük çağdaş sanat müzesi açılacak.
KUVEYT NEDEN RESİM ALMIYOR?
Diğer üç Arap ülkesi ile çok benzer özellikleri olan Kuveyt ise bu listede yok. 1990 öncesi bu adımları atan Kuveyt Hanedanı, ülkenin Irak tarafından işgali sonrası çok acı bir gerçekle yüzleşmişti. İşgalin ardından müzelerden yağmalanan çok pahalı eserler, yeniden Avrupa pazarına sokulmak istendi. Ancak bir sorun vardı, eserlerin çoğu sahteydi. New York Museum of Modern Art’ın eski yöneticisi Thomas Hoving’in verdiği bilgiye göre sanat piyasasının en üst segmenti tahminen yüzde 40 oranında sahte eserlerden oluşuyor. Kuveyt Hanedanı belki de bu “ağır tecrübe” yüzünden son dönemin trendine mesafeli duruyor.(KÜLTÜR SERVİSİ)