İran, dünyanın dört bir yanından getirdiÄŸi Åii lejyonerlerle Esed rejimi yanında savaşıyor. Suudi Arabistan ise Suriye’de çeÅŸitli muhalif gruplara destek veriyor. İki ülke arasında diÄŸer bir “vekalet savaşı” sahası ise Yemen. İran muhalif Husileri desteklerken Suudi Arabistan ise devlet baÅŸkanı Abdurrabu Mansur Hadi’ye açıktan destek veriyor. Son yaÅŸanan idamların iki ülke arasındaki ‘kapalı devre savaşı’ ÅŸiddetlendireceÄŸi ifade ediliyor.
Suudi Arabistan DışiÅŸleri Bakanı Adil el-Cübeyr, basın açıklamasında, dün öğlen saatlerinde İranlı yetkililere büyükelçilik binalarının korunması yönünde çaÄŸrı yapmalarına raÄŸmen göstericilerin binalara saldırmasının ve binalarda bulunan resmi belge ile malzemelerin yaÄŸmalanmasının engellenmediÄŸini, bundan dolayı ülkesinin İran ile tüm diplomatik iliÅŸkilerini kestiklerini söyledi.Suudi Arabistan’da bulunan İranlı diplomat ve görevlilere ülkeden ayrılmaları için 48 saat süre tanındığını belirten Cübeyr, İran’ın uluslararası kanunlar gereÄŸi koruması gereken yabancı misyonları korumakta ihmalkar kaldığını, 1979 ABD elçiliÄŸi saldırısı, 2011 İngiltere elçiliÄŸi saldırısı en son dün Suudi Arabistan’ın Tahran ve MeÅŸhed’teki elçilik binalarına yapılan saldırıların bunun en açık göstergesi olduÄŸunu dile getirdi.Suudi Arabistan yönetimi, dün sabah, Suudi vatandaşı Åii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr’in de aralarında bulunduÄŸu 47 kiÅŸinin idam cezasının infaz edildiÄŸini duyurmuÅŸtu.İran, idamlara tepki göstermiÅŸ ve DışiÅŸleri Bakanlığı, “Bu kısır ve sorumsuz politikanın sonuçları faillerine dönecek ve Suudi yönetimi izlediÄŸi bu politika için ağır bedel ödeyecek” ÅŸeklinde açıklama yapmış, dün akÅŸam saatlerinde de Suudi Arabistan’ın Tahran BüyükelçiliÄŸi ve MeÅŸhed kentindeki konsolosluk binası ateÅŸe verilmiÅŸti.
Suudi Arabistan İran ile ilişkilerini kesti
Suudi Arabistan yönetimi aralarında Suudi vatandaşı Åii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr’in de bulunduÄŸu 47 kiÅŸinin idam cezasını dün infaz etti. İdam edilenler arasında 45 Suudi Arabistan vatandaşı ile 1 Mısır ve 1 Çad vatandaşı bulunduÄŸu açıklandı. Suudi Arabistan İçiÅŸleri Bakanlığı’nın yazılı açıklamasında, infazların Riyad, Mekke, Medine, El-Kasim, Hail, Asir, El-Cevf, El-Baha ve Tebuk kentlerinde gerçekleÅŸtirildiÄŸi belirtildi. Açıklamada, “Ülkede kamu ve özel kurumlara karşı terör eylemleri organize etme ve uygulama ile kamu güvenliÄŸini tehlikeye düşürecek eylemlerde bulunma, masum insanları planladıkları terör eylemleri sonucunda öldürmek, terör örgütlerine üye olmak†gibi bir dizi suçlama yöneltildi. ZIRHLILAR SEVKEDİLDİ Nemr’in idam edilmesini protesto etmek için çoÄŸunluÄŸunu Åii’lerin oluÅŸturduÄŸu Katif ÅŸehrinde gösteri çaÄŸrısı yapıldı. Gösteri çaÄŸrısının ardından Suud yönetimi çok sayıda zırhlı aracı bölgeye nakletmeye baÅŸladı. Güvenlik güçleri, Åii nüfuslu bölgelerde de alarma geçti. Ülkede 2014 yılında 90, 2015 yılınd ise 157 kiÅŸi idam edilirken son infazlar ülkenin 2016 yılında gerçekleÅŸtirdiÄŸi ilk idamlar oldu. Nemr’in idam edilmesi, baÅŸta İran, Yemen ve Lübnan olmak üzere bölgedeki birçok ülkede büyük tepki çekti. İran DışiÅŸleri Bakanlığı Sözcüsü Hüseyin Cabir Ensari, Nemr’in idamını ÅŸiddetle kınadıklarını açıkladı. Ensari, “Bu kısır ve sorumsuz politikanın sonuçları faillerine dönecek ve Suudi yönetimi izlediÄŸi bu politika için ağır bedel ödeyecek†dedi ‘KRALİYET YOK OLACAK’İran Uzmanlar Meclisi üyelerinden Ayetullah Ahmed Hatemi, “iÅŸlenen cinayetin Suudi Arabistan Kraliyet Ailesi’nin yok olması ile sonuçlanacağını iddia ederek, “Suud rejimi bu cinayet için ağır bedel ödeyecek†dedi. Karaçi’de protestoİdamlar pakistan’da da protesto edildi. Pakistan Åii Ulema Konseyi üyeleri Karaçi’de düzenledikleri protesto gösterisinde “Åeyh Ayetullah Bekir el-Nemr’in ve diÄŸer Müslümanların ÅŸehit edilmesini kınıyoruz ve insan hakları örgütlerini bu insanlık dışı olayı araÅŸtırmaya ve gerçekleri halka aktarmaya davet ediyoruz.†denildi. İran-Suud kutuplaÅŸmasıSuudi Arabistan Ayetullah Nemr’i idam ederken İran da geçtiÄŸimiz günlerde “rejime karşı propaganda ve silahlı eylemlere katılmak” suçlarıyla 27 Sünni’nin idamına karar vermiÅŸti. Öte yandan Basra Körfezi’nde zengin petrol sahalarına sahip Katif’teki olaylar, 2011 yılında Bahreyn’de Sünni yönetime karşı Åiilerin baÅŸlattığı gösterilerin bir uzantısı olarak görülmüştü. Suud tarafından Ayetullah Nemr’e “Protestoları teÅŸvik etmek, fitne çıkarmak, güvenlik güçlerine direnmek, ateÅŸ açmaya çalışmak†gibi suçlamalar yöneltilmiÅŸti.
Körfez’de idam alarmı
İran DışiÅŸleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran yönetiminin olayı “ÅŸiddetle” kınadığını bakanlığa çaÄŸrılan Suudi temsilciye ilettiklerini bildirdi. DEVRİM MUHAFIZLARI: SUUDİ ARABİSTAN BEDEL ÖDEYECEK İran Devrim Muhafızları Ordusu da yayılanlığı yazılı açıklamada, “Suudi Arabistan rejimi bu utanç verici eylemin bedelini kesinlikle ödeyecek” diye tepki gösterdi. Riyad yönetimi için “terörist besleyen gerici ve vahÅŸi bir rejim” benzetmesinde bulunulan açıklamada, “DAEÅ benzeri bu davranış, Suudi ailesinin yakın gelecekte çöküşünü hazırlayacak” denildi. LARİCANİ: SUUDİ YÖNETİMİ GİRDİÄİ GİRDAPTAN ÇIKAMAYACAK İran Meclis BaÅŸkanı Ali Laricani, Suudi Arabistan’ın Åeyh Nemr’i idam ederek girdiÄŸi girdaptan kolay kolay çıkamayacağını savunarak, “Riyad yönetimin vahÅŸi eylemi, İslam dünyasının yüreÄŸini daÄŸladı” diye konuÅŸtu. Åeyh Nimr’in Suudi Arabistan tarafından idam edilmesine iliÅŸkin yazılı bir açıklama yapan İran DışiÅŸleri Bakanlığı Sözcüsü Hüseyin Cabir Ensari, olayı kınayarak Suudi Arabistan’ın “ağır bedel” ödeyeceÄŸi söyledi. Suudi Arabistan ve Bahreyn’de yönetim aleyhine düzenlenen protestoları teÅŸvik ettiÄŸi gerekçesiyle 2012’den beri tutuklu bulunan Åeyh Nemr’in bugün idam edildiÄŸi açıklandı.
İran’dan Suudi Arabistan’a nota
İran’ın “”rejime karşı propaganda” suçuyla 27 Sünni’nin idamına karar vermesinin ardından Suudi Arabistan’ın 47 kiÅŸiyi idam etmesiyle birlikte bölgede tansiyon had safhaya ulaÅŸtı. Hamaney idamları “siyasi hata ve büyük suç” olarak nitelerken “ilahi intikam yakalarına yapışacak” dedi. İran büyükelçisini ülkeden kovan Suudi Arabistan DışiÅŸleri Bakanlığı’ndan ise “teröre destek veren İran’ın gerçek yüzünü gösterdi” açıklaması geldi. Suudi Arabistan’ın idam ettiÄŸi 47 isimden 46’sının ise El-Kaide’ye yakın isimler olduÄŸu öğrenildi.

Suudi Arabistan’ın BaÄŸdat BüyükelçiliÄŸi’ne saldırı
LEJYONER TAKVİYESİ ARTTI
Suudi Arabistan’ın 46 Sünni mahkumla birlikte Åii din adamı Åeyh Nemr’i idam etmesi Suudi-İran gerginliÄŸini tırmandırırken, Åii çoÄŸunluklu Suudi ÅŸehri Katif’te ve Bahreyn’de protesto eylemlerine neden oldu. İki ülke arasında yükselen tansiyonun bölgede mezhepsel kutuplaÅŸmayı artırmasından kaygılanılıyor. İliÅŸkilerdeki gerginliÄŸin ve sokak eylemlerinin devam etmesi halinde ise zengin enerji rezervlerine sahip Basra Körfez’inde yaÅŸanacak bir istikrarsızlığın petrol fiyatlarını nasıl etkileyeceÄŸi de merak ediliyor. Yemen’de Suudi liderliÄŸindeki koalisyon güçleri ve Åii Husiler arasında 15 Aralık’tan beri devam eden ateÅŸkesin Åeyh Nemr’in idamıyla aynı gün sona ermesi endiÅŸeyle karşılanmıştı. Suriye’deki kaynaklar, İran’ın ülkedeki cephelere Åii militan takviyesine hız verdiÄŸini belirtiyor.
İran’a nota
Öte yandan Suriye’deki savaÅŸa çözüm bulmak için yürütülen Viyana sürecinin katılımcılarından Suudi Arabistan ve İran’ın iliÅŸkilerinin gerilmesi, Ocak ayında rejim ve muhalifleri bir araya getirmeyi planlayan Viyana sürecini ve Suriye denklemini de olumsuz etkileyebilir. İki ülkeden karşılıklı yapılan açıklamalarda ise artan tansiyonun uzun süre etkisini göstereceÄŸi tahmini yapılıyor. Suudi Arabistan DışiÅŸleri Bakanlığının, İran’ın Riyad Büyükelçisi’ni çağırarak, Åii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr’in idam edilmesi konusunda ülkesinden yapılan açıklamalar nedeniyle protesto notası verdiÄŸi bildirilirken, 47 kiÅŸinin idam edilmesine iliÅŸkin İran’dan yapılan açıklamaların ÅŸiddetle kınandığını bildirdi. İran’ın açıklamaları ile gerçek yüzünü gösterdiÄŸi belirtilen açıklamada İran rejiminin teröre destek veren ülke olduÄŸu, rejiminin, doÄŸrudan olarak bölge ülkelerinden Irak, Lübnan ve Yemen’in iç iÅŸlerine karıştığını, Suriye’nin iç iÅŸlerine ise Devrim Muhafızları, Lübnan ve diÄŸer ülkelerden topladığı Åii milisler aracılığıyla tamamen müdahale ettiÄŸi belirtildi.
DÜNYA NE DEDİ?
ABD, Katar, Sudan, Arap BirliÄŸi ve Mısır, Suudi Arabistan’ın İran’daki büyükelçilik ve konsolosluk binalarına yönelik saldırıları kınadı. İngiltere ise ortadan gitti. Londra hem Åiilerin idamına tepki gösterdi, hem de Suudi elçiliÄŸine yapılan saldırıları eleÅŸtirdi. Irak DışiÅŸleri Bakanlığı ise Ayetullah Nemr’in idamını kınadı.
Åii liderin idamına tepki
Åii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr’in de aralarında bulunduÄŸu 47 hükümlünün Suudi Arabistan’da önceki gün baÅŸları kesilerek idam edilmesine tepki gösteren vatandaÅŸlar, Suudi Arabistan Ankara BüyükelçiliÄŸi önünde protesto etti. Aynı saatlerde yine bir grup vatandaÅŸ, Suudi Arabistan’ın İstanbul’daki BaÅŸkonsolosluk binası önüne gelerek eylem yaptı.

47 hükümlünün Suudi Arabistan’da önceki gün baÅŸları kesilerek idam edilmesine tepki gösterdiler.
BÜYÜKELÇİLİK ÖNÜNDE EYLEM
Ankara’daki Suudi Arabistan BüyükelçiliÄŸi önünde toplanan bir grup, “Ayetullah Nemr’in idamına, Åeyh Zakzaki’nin hapsine karşıyız” pankartı açtı. “Kahrolsun tekfirci ve Vehhabi anlayış” yazılı pankartlar taşıyan grup, basın açıklaması yaparak yapılan bu idamlar idamlara tepki gösterdi. İstanbul’daki Suudi Arabistan KonsolosuÄŸu önünde de eylemler yapıldı. 4. Levent’teki Suudi Arabistan BaÅŸkonsolosluÄŸu’na gelen vatandaÅŸlar, slogan atıp eylem yaptı.
Riyad elçiyi kovdu tüm ilişkileri kesti
Suudi Arabistan, İran’daki büyükelçilik ve konsolosluk binalarına yönelik saldırılarıları İran elçisini kovarak tepki gösterdi. Suudi Arabistan DışiÅŸleri Bakanı Adil el-Cübeyr, İranlı yetkililere büyükelçilik binalarının korunması yönünde çaÄŸrı yapmalarına raÄŸmen göstericilerin binalara saldırmasının engellenmediÄŸini, bundan dolayı ülkesinin İran ile tüm diplomatik iliÅŸkilerini kestiklerini söyledi.
Suudi Arabistan’da bulunan İranlı diplomat ve görevlilere ülkeden ayrılmaları için 48 saat süre tanındığını belirten Cübeyr, İran’ın uluslararası kanunlar gereÄŸi koruması gereken yabancı misyonları korumakta ihmalkar kaldığını, 1979 ABD elçiliÄŸi saldırısı, 2011 İngiltere elçiliÄŸi saldırısı en son dün Suudi Arabistan’ın Tahran ve MeÅŸhed’teki elçilik binalarına yapılan saldırıların bunun en açık göstergesi olduÄŸunu dile getirdi.
Kapalı devre savaş
Suriye’de 5 yıldır devam eden iç savaÅŸta da iki ülke karşı karşıya gelmiÅŸ durumda. İran, dünyanın dört bir yanından mobilize ederek Suriye’ye taşıdığı binlerce Åii savaşçıyla Esed rejimi saflarında muhaliflere karşı savaşıyor. Suudi arabistan ise ülkedeki çeÅŸitli muhalif gruplara destek veriyor. Aynı ÅŸekilde Yemen’de İran muhalif Husileri desteklerken Suudi Arabistan ise devlet baÅŸkanı Abdurrabu Mansur Hadi’ye açıktan destek veriyor. İran geçtiÄŸimiz aylarda Rusya’dan 45 bin kaleÅŸnikof sipariÅŸ edip Suriye ve İran’daki Åii militanlara göndermiÅŸti. Son idamlarla iki ülke arasındaki savaşın ÅŸiddetinin artacağı ifade ediliyor.
Hamaney: Büyük suç
İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney, Suudi Arabistan’ın Åii din adamı Ayetullah Nemr’i idam etmesini “siyasi hata ve büyük suç” olarak niteleyerek “İlahi intikam şüphesiz Suudi siyasetçilerin yakasına yapışacak” ifadelerini kullandı. Öte yandan İran Devrim Muhafizları da Suudi Arabistan!a karşı “sert intikam” sözü verdi.Iraklı Åii din adamlarından Mukteda el Sadr, tüm bölgedeki Åiilere Suudilere karşı ayaklanma çaÄŸrısı yaparken Irak’taki Bedr Tugayları lideri Kasım el Aracı da, “Bu cehennemin kapısını aralayan büyük bir suç” ifadedini kullandı.Irak eski BaÅŸbakanı Nuri el Maliki de Åeyh Nimr’in idamının Suudi Arabistan yönetiminin yıkılışına neden olacağını söyledi. 2006-2014 arası Irak baÅŸbakanlığı yapan Maliki, halkının “bu menfur mezhepsel uygulamayı ÅŸiddetle kınadığını” söyledi.
ÖFKE DALGASI
Suudi Arabistan’daki idamlar, İran baÅŸta olmak üzere Lübnan, Bahreyn, Hindistan, Pakistan, İngiltere ve Yemen’de protesto edildi.
